Zakup nieruchomości w starym, zabytkowym budynku to ogromne wyzwanie, które wiąże się z licznymi ograniczeniami i trudnościami w kontekście prac remontowych. Widać to m.in. na przykładzie wymiany okien i drzwi, które muszą być zgodne z wymogami konserwatora zabytków. Kiedy wymiana okna w zabytkowych budynkach jest możliwa i o czym należy pamiętać w tym procesie?
Wymiana okna w zabytkowych budynkach – kiedy jest konieczna?
Podobnie jak w przypadku każdego budynku okna w zabytkowych budynkach mogą ulec zużyciu lub uszkodzeniu w wyniku upływu czasu, działania niekorzystnych czynników atmosferycznych czy naturalnego procesu starzenia się materiałów. Wymiana okna w zabytkowym budynku jest konieczna, gdy konstrukcja jest w tak złym stanie technicznym, że dalsza naprawa nie jest opłacalna lub nie zapewni odpowiedniego komfortu użytkowania. Dzieje się tak wtedy, gdy dochodzi do:
- zniszczenia konstrukcji okna – poważne uszkodzenia, które nie nadają się do naprawy, mogą wpływać na stabilność okna, a niekiedy nawet prowadzić do całkowitego ich zniszczenia;
- problemy z uszczelnieniem – stare okna mogą tracić swoje właściwości termoizolacyjne, co prowadzi do strat ciepła i zwiększonych kosztów ogrzewania;
- zniszczenie szyby okiennej – pęknięcia, zarysowania lub uszkodzenia szyb mogą sprawić, że okno nie spełnia już swojej roli, zarówno pod względem estetyki, jak i bezpieczeństwa;
- utrata funkcjonalności – okna, które nie działają prawidłowo (np. trudno je otworzyć lub zamknąć), mogą stanowić zagrożenie dla komfortu i bezpieczeństwa użytkowników.
Czy wymiana okna w zabytkowych budynkach wymaga pozwolenia?
Obowiązkiem każdego właściciela nieruchomości znajdującej się w zabytkowym budynku jest sprawdzenie, czy znajduje się pod opieką konserwatora zabytków. Jeżeli budynek jest objęty ochroną konserwatorską, każda ingerencja w jego strukturę, w tym wymiana okien, wymaga uzyskania odpowiednich pozwoleń. Wymiana okna w zabytkowym budynku bez zgody konserwatora zabytków może stanowić naruszenie przepisów prawa i prowadzić do sankcji.
Oto, jak wygląda cały proces krok po kroku:
- konsultacja z konserwatorem zabytków – przed rozpoczęciem jakichkolwiek prac należy skonsultować się z konserwatorem, aby uzgodnić szczegóły planowanej wymiany okien. Ważne jest, aby omówić wszelkie aspekty remontu, nawet te najdrobniejsze;
- uzyskanie pozwolenia – po uzgodnieniu szczegółów z konserwatorem zabytków należy uzyskać formalne pozwolenie na przeprowadzenie prac. Dokument ten będzie zawierał wszystkie wymagane informacje, takie jak materiały, które będą użyte do wykonania nowych okien;
- zachowanie zgodności ze stylem budynku – nowe okna powinny być zaprojektowane tak, aby nawiązywały do oryginalnego wyglądu budynku. Oznacza to, że powinny odwzorować kształty, wielkość otworów okiennych oraz zachować pierwotną kolorystykę. Ważne są też wszelkie detale, takie jak podziały tafli szyb;
- spójność w procesie wymiany okien – najlepiej jest przeprowadzić wymianę okien we wszystkich lokalach w budynku, aby zachować spójność estetyczną. Może to być trudne w realizacji, jednak zapewnia pełną zgodność z wytycznymi konserwatorskimi;
- ograniczenia dla sąsiednich budynków – warto również pamiętać, że podobne wytyczne obowiązują w przypadku budynków, które nie znajdują się pod ochroną konserwatorską, ale leżą w bezpośrednim sąsiedztwie obiektów objętych ochroną. W takich przypadkach również należy przestrzegać zasad dotyczących estetyki i zgodności z otoczeniem.
Nowe okna w zabytkowych budynkach – czym kierować się przy wyborze?
Wybór odpowiednich okien do zabytkowego budynku wymaga przyjrzenia się nie tylko kwestiom estetyki, ale także funkcjonalności. Okna mają na celu zapewnić optymalny komfort termiczny, energooszczędność, a także prawidłową izolację akustyczną w pomieszczeniach. Warto więc dokładnie rozważyć parametry techniczne okien, które będą najlepsze dla tego typu obiektów. Na tej liście znajduje się przede wszystkim:
- materiał wykonania – najlepszym wyborem w przypadku zabytkowych budynków będą drewniane okna, które zachowują klasyczny wygląd, a przy tym mogą oferować odpowiednią termoizolację i trwałość. Konstrukcja okna powinna być także zgodna z historycznym charakterem budynku, co może wymagać specjalistycznych rozwiązań i materiałów;
- współczynnik przenikania ciepła (Uw) – okna powinny charakteryzować się niskim współczynnikiem Uw, ponieważ im jest on niższy, tym mniejsze będą straty ciepła. Współczynnik ten powinien wynosić maksymalnie 0,9 W/m²K (zgodnie z normą obowiązującą od 2021 roku);
- współczynnik przepuszczalności światła (Lt) – okna w zabytkowym budynku powinny umożliwiać jak największy dostęp światła dziennego do wnętrz, co zmniejszy zapotrzebowanie na sztuczne oświetlenie. Współczynnik przepuszczalności światła (Lt) wskazuje, jaka część promieniowania słonecznego przedostaje się przez szybę. Im wyższa wartość Lt, tym więcej naturalnego światła dostanie się do pomieszczenia;
- współczynnik tłumienia hałasu (Rw) – w przypadku okien do kamienic, zwłaszcza w miastach, ważna jest również ich zdolność do tłumienia hałasu zewnętrznego. Współczynnik tłumienia hałasu (Rw) wskazuje, jak skutecznie okna izolują dźwięki z otoczenia. Współczynnik wyrażany w decybelach (dB) powinien być jak najwyższy, aby zapewnić komfort ciszy i spokoju w mieszkaniu;
- dopasowanie do stylu budynku – w przypadku kamienic istotne jest, aby nowe okna nawiązywały do pierwotnego stylu budynku, zarówno pod względem kształtu, jak i detali, takich jak np. podziały tafli szyb.
Uwzględnienie wszystkich powyższych aspektów pozwala na dokonanie świadomego wyboru okien, które nie tylko poprawią komfort mieszkańców, ale również będą zgodne z wymaganiami konserwatorskimi zabytkowego budynku. Odpowiednio dobrane okna zapewnią lepszą termoizolację, większą ilość naturalnego światła, ciszę wewnątrz pomieszczeń oraz estetyczne dopasowanie do stylu kamienicy, łącząc nowoczesność z historycznym charakterem obiektu.
